چند درصد مردم از دردهای استخوانی رنج می برند؟ - گردش در ترکیه

دکتر احمدرضا جمشیدی در گفت وگو با خبرنگاران، با بیان این که مرکز تحقیقات روماتولوژی تا به امروز چند فعالیت پژوهشی داشته گفت: یکی از پژوهش های این مرکز، آنالیز اندازه شیوع بیماری های روماتیسمی در سطح کشور بوده است. ابتدا در شهر تهران و بعدتر در چهار یا پنج نقطه کشور این مطالعات اجرا شده است. این مطالعات با همکاری سازمان بهداشت جهانی و انجمن روماتولوژی آسیا و اقیانوسیه انجام شد.

وی با بیان این که بیماری های روماتیسمی اصولا بیماری های شایعی به حساب می آیند، اضافه نمود: ما طی یک طرح پژوهشی از مردم تهران پرسیدیم: آیا در یک هفته گذشته، دردهای استخوانی مفصلی داشته اید یا خیر؟ در این مطالعه که در سال 83 اجرا شده بود 43 درصد مردم تهران اعلام کردند که در یک هفته گذشته دردهای استخوانی مفصلی داشته اند. آخرین قسمت این مطالعه در سال 96 در یزد انجام شد. یافته های این مطالعه در شهرهای مختلف تقریبا یکسان بوده است.

پیشگیری از کمردرد با آموزش

این فوق تخصص روماتولوژی ادامه داد: بعد از تهران، در تویسرکان، زاهدان و سنندج هم این مطالعه انجام شد. نتایج همه این مطالعات نشان می دهد شیوع شکایت مردم از دردهای استخوانی و مفصلی بالای 40 درصد است و طبیعتا این موضوع بار مسئولیت را افزایش می دهد.

وی اضافه نمود: بیمارانی که دچار کمردرد هستند چندان به درمان دارویی احتیاج ندارند. اگر به این افراد شیوه صحیح نشستن و ایستادن و .. آموزش داده گردد، کمردرد قابل پیشگیری خواهد بود. از طرفی این بیماری ها هزینه بر هستند.عموما افرادی که به این بیماری ها دچار می شوند نان آور خانواده هستند و با دردهای استخوانی مفصلی در انجام وظایف خود به عنوان نان آور خانواده دچار مشکل می شوند و از سوی دیگر در محیط کار خود نیز دچار مشکلاتی می شوند و ممکن است به محیط کار خود صدمه بزنند. اولین قدم این است که با آموزش همگانی از شیوع این دردهای استخوانی و مفصلی پیشگیری کنیم. اگر مجموع این هزینه های پیشگیری محاسبه گردد از هزینه درمان کمتر خواهد بود.

جمشیدی درباره تاثیر آموزش افراد در درمان و پیشگیری از بیماری های روماتیسمی گفت: ما در یک طرح پژوهشی افرادی که دچار کمردرد بودند را به دو دسته تقسیم کردیم و برای تعدادی از آن ها برنامه های آموزشی برگزار کردیم و برای بعضی دیگر نه و در نهایت متوجه شدیم آموزش در این زمینه بسیار موثر است. بنابراین اولویت اول مرکز تحقیقات روماتولوژی، انجام فعالیت هایی است که تاثیر آن در سطح جامعه دیده گردد. 15.5 درصد مردم بالای 15 سال ما آرتروز زانو دارند و درمان ها فقط نگهدارنده است تا بیمار دیرتر به قراردادن پروتز در زانو برسند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران یکی دیگر از اولویت های پژوهشی این مرکز را ثبت اطلاعات بیماران(رجیستر کردن) آن ها دانست و اضافه نمود: از دو سال پیش در مرکز تحقیقات روماتولوژی، سامانه ثبت بیماری ها را راه اندازی کردیم و اولویت این است که سامانه ثبت بیماری های کشوری داشته باشیم تا اطلاعات بیماران سطح کشور جمع آوری گردد. اکنون سامانه ای تحت عنوان روماتری آماده شده و حدود 18 مرکز در سطح کشور به آن متصل شده اند و حدود 3000 بیمار ظرف کمتر از یک سال رجیستر شدند و بنا داریم که اگر بتوانیم این سیستم را در سطح کشور توسعه دهیم تا بتوانیم بیماری ها را ثبت کنیم. ثبت بیماری ها از نظر نظام سلامت بسیار مهم است و برای پژوهش های بعدی ما هم می تواند منبع مهمی باشد. از سوی دیگر داشتن اطلاعات به روز، در زمینه درمان بیماری ها موثر است.

وی ادامه داد: بعضی بیماری های روماتیسمی، با وجود این که شیوع بالایی ندارند اما هزینه های زیادی دارند و زندگی مبتلایان را به شدت تحت تاثیر قرار می دهند. بیماری های روماتیسمی برخلاف اغلب بیماری ها مزمن هستند و وقتی وارد زندگی فرد می شوند تا آخر عمر همراه وی می مانند. بیماری های روماتیسمی عمر افراد را کم می نماید اما این کاهش در حدی نیست که بیمار نتواند زندگی کند.

شیوع آرتریت روماتوئید در ایران 0.35 است

وی با بیان این که پژوهش ها نشان داده در بیماری های مکانیکی روماتیسمی، آرتروز، کمردرد، پوکی استخوان و در بیماری های التهابی آرتریت روماتوئید شایع است، گفت: شیوع آرتریت روماتوئید در جهان یک درصد است و در ایران این آمار 0.35 درصد است. جالب است بدانید که ما مطالعه ای در زردشتیان یزدی درباره شیوع آرتریت روماتوئید داشتیم و از آن جایی که این افراد با هم کیشان خود ازدواج می نمایند دارای نژاد آریایی خالص هستند. این مطالعه نتیجه جالبی داشت و نشان داد که شیوع آرتریت روماتوئید در جامعه زردشتیان با درصد شیوع این بیماری در میان اروپاییان برابر است

جمشیدی شایع ترین بیماری روماتیسمی التهابی را آرتریت روماتوئید معرفی کرد و اضافه نمود: این بیماری، تا آخر عمر همراه بیمار باقی می ماند و درمان آن طولانی مدت است. معمولا طبقات متوسط به پایین جامعه و افراد میانسال به بیماری های روماتیسمی دچار می شوند. ما گروه های تحقیقاتی در زمینه آرتریت روماتوئید، لوپوس، اسکلرودرمی و بهجت تشکیل داده ایم. بیماری بهجت از این جهت برای ما مهم است که فقط در کشورهای در راستا جاده ابریشم شایع است. بیماری بهجت موجب آفت دهان، آفت دستگاه تناسلی و درگیری چشمی و ضایعات پوستی می گردد.

این استاد دانشگاه درباره فعالیت های مرکز تحقیقات روماتولوژی در زمینه علت شناسی بیماری ها گفت: چند سالی است که ما یک آزمایشگاه تحقیقاتی ایمونوژنتیک در مرکز تحقیقات روماتولوژی راه اندازی کردیم و بر روی پاتوفیزیولوژی بیماری ها(علت شناسی) کار می کنیم. در این کار تحقیقات گسترده ای انجام دادیم و مقالات بسیاری در مجلات معتبر جهان منتشر کردیم.

جمشیدی در ادامه، با دسته بندی کردن تحقیقات به دو دسته محسوس و نامحسوس گفت: تحقیقات محسوس به تحقیقات بالینی گفته می گردد و تحقیقات نامحسوس، تحقیقاتی هستند که به شناخت بیماری ها یاری می نماید. برای آرتریت روماتوئید درمان های مختلفی وجود داشت و طی این درمان ها بیماران گاهی دچار تغییر شکل مفصل می شدند و از کارافتاده می شدند. محققان در پاتوفیزیولوژی بیماری ها فاکتوری به نام tnf آلفا را پیدا کردند که این ماده التهاب زایی بالایی دارد. اثبات این موضوع در تحقیقات پایه منجر به فراوری دارویی شد که ماده tnf را مهار می نماید و این دارو تا حد خوبی باعث شد که بیماری آرتریت روماتوئید مهار گردد. به همین علت ما تحقیقات پایه را راه اندازی کردیم و در حال حاضر، پل ارتباطی بین تحقیقات پایه و بالین ایجاد شده که می تواند در فرآیند کنترل بیماری ها در آینده پیروز باشد.

ثبت 8000 بیمار دارای بهجت در سیستم رجیستری مرکز تحقیقات روماتولوژی

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان این که در درمان بیماری بهجت صاحب سبک هستیم درباره پژوهش های مرتبط با این بیماری گفت: کارهای تحقیقاتی فراوانی درباره بیماری بهجت انجام داده ایم. ما در سامانه رجیستری مرکز تحقیقات روماتولوژی، 8000 بیمار بهجت داریم. بهجت بیماری ای است که با معینات بیماری(کرایتریا) تعریف می گردد و دستگاه تشخیصی ندارد. در ایران، دکتر دواچی، عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات روماتولوژی، مسئول بخش کرایتریای بهجت در آسیا و اقیانوسیه بودند. مرکز تحقیقات روماتولوژی، مطالعه ای با حضور چند کشور مثل ژاپن و اتریش انجام داد و در نتیجه آن یک کرایتریای تشخیصی جدیدی در سال 95 برای این بیماری اعلام کردند که مقاله آن جزو مقالات برتر است. مطالعه دیگری هم در زمینه بیماری بهجت با پرتغال اجرا شده است. از آن جایی که مرکز تحقیقات روماتولوژی دارد بیشتر شناخته می گردد، فعالیت های بین المللی این مرکز هم رو به توسعه است.

این استاد دانشگاه درباره کارآزمایی های بالینی اجرا شده در مرکز تحقیقات روماتولوژی گفت: کار آزمایی بالینی بعضی داروها هم در مرکز تحقیقات روماتولوژی اجرا شده و در این حوزه ارتباط خوبی با صنعت داریم. دو داروی مهم در بازار در مورد درمان بیماری های روماتیسمی وجود دارد که یکی از آن ها آلتبرل و دیگری سینورا نام دارد که در درمان بیماری های آرتریت روماتوئید، پستوریازیس پوستی و مفصلی و هم چنین در درمان بعضی بیماری های نادر به کار می رود. این داروها، کلیدی در درمان بیماری های روماتیسمی بودند. پس از فراوری این داروها در کارخانه ها، کارآزمایی بالینی این داروها در مرکز انجام شد و اثربخشی و عوارض آن ها معین شد. پس از آن، وزارت بهداشت اجازه فراوری وسیع این داروها را داد و داروها در اختیار مردم قرار گرفتند.

جمشیدی اضافه نمود: یکی دیگر از داروهایی که کارآزمایی بالینی خود را در مرکز می گذراند، دارویی برای درمان پوکی استخوان است، این کارآزمایی بالینی به صورت چندمرکزی در کشور در حال اجرا است.بخش دیگری از کار تحقیقاتی در این مرکز، در زمینه شناخت علائم بیماری هاست که فعالیت ها در این زمینه اجرا شده و مقالات آن منتشر شده است.